Комплексныя тэсты: беларуская мова

   Комплексныя  тэсты: беларуская мова

Змест   і структура тэставых заданняў набліжаны да заданняў цэнтралізаванага тэсціравання.Кожны тэкст складаецца з часткі А і часткі В,у якіх падабраны заданні па раздзелах мовазнаўства:фанетыка,арфаграфія,марфеміка,марфалогія,лексіка,фразеалогія,сінтаксіс,пунктуа-  ц ыя,функцыянальная стылістыка. 

Частка А

А1.Адзначце словы,у якіх на месцы пропуску трэба пісаць літару а:

1)пл..вец;

2)ш..рэнга  ;

3)ас..нсаваць;

4)ільн..валакно;

5)ш..рсцяны;

А2.Адзначце словы,у якіх на месцы пропуску трэба пісаць літару я:

1)с..ржант;

2)за..ц;

3)с..мізначны;

4)с..зон;

5)св..танак;

А3.Адзначце прыклады,у якіх есць няправільна напісаныя словы:

1)салдат увайшоў;

2)Вера Ўладзіміраўна;

3)ва ўніверсітэце;

4)смачны соўс;

5)горад Барнаул;

А4.Адзначце словы,у якіх на месцы пропуску трэба пісаць літару ь:

1)хатын..скі;

2)піс..меннік;

3)с..нег;

4)сям..я;

5)ледз..ве;

А5.Адзначце словы,у якіх прапушчана літара:

1)пытан..е;

2)сплецен..ы;

3)Жан..а;

4)ал..ея;

5)рас..ольнік;

А6.Адзначце правільна напісаныя словы:

1)капустны;

2)баранавіцкі;

3)французскі;

4)спадчына;

5)рашчасаць;

А7.Адзначце словы,якія маюць канчатак:

1)метро;

2)дуб;

3)верасень;

4)смачна;

5)падпісаны;

А8.Адзначце назоўнікі,якія ў форме адзіночнага ліку роднага склону маюць канчатак –у-:

1)хлеб;

2)квас;

3)горад;

4)бераг;

5)снег;

А9.Адзначце правільна напісаныя лічэбнікі:

1)васемсот;

2)васьмістам;

3)васьмістам;

4)васямнадцаць;

5)васьмера;

А10.Адзначце словы ,якія трэба пісаць разам:

1)(мікра)структура;

2)(мнага)граннік;

3)цясляр(бетоншчык);

4)(прэс)служба;

5)(контр)адмірал;

А11.Адзначце словы,якія трэба пісаць праз злучок:

1)(грос)майстарскі;

2)(музычна)педагагічны;

3)(сарака)градусны;

4)(ніжэй)падпісаны;

5)(горка)салены;

А12.Адзначце прыклады,у якіх усе займеннікі напісаны правільна:

1)хтосьці з нас;

2)маяму сябру;

3)з самой раніцы;

4)падышоў да цябе;

5)нікаго няма;

А13.Адзначце дзеясловы,якія ў форме 2-й асобы адзіночнага ліку цяперашняга і будучага простага часу маюць канчатак  - эш,-еш:

1)сказаць;

2)даць;

3)калоць;

4)цэментаваць;

5)жадаць;

А14.Адзначце прыклады,якія трзба пісаць разам:

1)(па)мужчынску;

2)(на)хаду;

3)(па)асобку;

4)(на)перакор;

5)(як)раз;

А15.Адзначце прыклады,у якіх не са словамі напісана няправільна:

1)нехто  іншы,як;

2)трава нескошана;

3)не выкананае яшчэ заданне;

4)далека не легкая справа;

5)зусім не выкананае заданне;

А16.Адзначце сказы,у якіх на месцы пропуску трэба пісаць часціцу ні:

1)Далейшае ўявіць-цяжка.

2)Дзе б я - быў,куды б –закінуў мяне лес,сэрца мае заўседы рвецца дамоў,у родную веску.

3)Я ніколі-забуду таго болю,з якім я сустрэўся з роднымі мясцінамі неўзабаве  пасля вызвалення.

4)Гэтай дубровы нельга пілаваць- ў якім разе.

А17.Адзначце словазлучэнні ,якія не адпавядаюць нормам беларускай літаратурнай мовы:

1)смяяцца з няўдач;

2)найпрыгожы горад;

3)аддзячыць сябрам;

4)чатыры новых прадмета;

5)лепшы ўсіх;

А18.Адзначце сказы , у якіх вылучанае слова з’яўляецца выказнікам:

1. Увосень ночы доўгія.
2. За сялом паказваюцца і рыкаюць каровы, падымаючы на дарозе за ноч пахаладалы і залежаны пыл.
3. Першы гром быў сёння ўночы.
4. Добрыя справы - мэта чалавечага жыцця.
5. Над лесам – поўны, таямнічы месяц.

А19. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску абавязкова ставіцца працяжнік:

1. Рукі_як у цюленяў лапы.
2. Пакінуць радзіму_цяжкае злачынства.
3. Шчасц е_гэта не тое, чаго ты дасягнуў.
4. Беларусь_краіна раўнінная.
5. Свіслач,вядома,_не Дняпро, не Волга.

А20.Адзначце сказы, у якіх правільна пастаўлены знакі прыпынку пры аднародных членах:

1. Палеткі з цёмна-зялёнымі лапінамі азіміны, з чорнымі палоскамі раллі, з аксамітнымі дзірванамі і лугавінамі то ўздымаліся хвалямі, то спаўзалі  ў лагчыны .
2. Усё відаць як на далоні – і кожнае дрэва на шляху, і калодзежны жураў у дальняй вёсцы, і зубчасты край лесу, і бялявы дымок  далёка-далёка, дзе праходзіць чыгунка.
3. Пакідайце і буслу, і чайцы больш вады, і неба на душу.
4. Вось і для шчасця патрэбна так мала - шкельца кахання ды шкельца цяпла.
5. Можна доўга зачаравана глядзець у чысціню крыніц, у якіх адбіваюцца і галінкі ракіт, і сінь неба, і белыя воблачкі.

А21.Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску /пропускаў трэба паставіць коску /коскі:

1. Нібы жылкамі_злучаліся палі звілістымі сцяжынкамі  і палявымі дарогамі.
2. Бярэзнік угрэўся,спацеў, пахне распаранымі бярозавымі венікамі_што ў лазні.
3. Яе вочы ўзіраюцца ў вочы Міхася, а ў іх_нібы праменяць_залатыя зоры.
4. Заяц  сядзеў_як  нежывы  баяўся паварухнуцца.
5. Жураўліная песня_ як камячок тугі_качалася ў зашэрхлых ад  доўгага лёту птушыных горлах.

А22. Адзначце сказы,у якіх вылучаныя словы адасабляюцца:

1. Віліся нізінамі зарослыя лазняком  ручаі.
2. Лабановіч выйшаў з вагона, крыху пастаяў, падумаў і не заходзячы на станцыю пайшоў па палатну дарогі.
3. Але ніхто нават вецер не кранае панавісаных над платамі галін яблынь і груш у белай  раскошнай квецені, а ўвосень абцяжараных плёнамі.
4. Золкія, з лёгкімі замаразкамі ночы прыспешылі развітанне дрэў са сваім летнім уборам.
5. Над парыжэлым выганам скапычаным каровамі вясёлка шлангі выгнула і хмары напампоўвае.

А23.Адзначце сказы, у якіх ёсць пабочнае слова( у сказах пабочныя словы знакамі прыпынку не вылучаны):

1. Здава лася тысячы і тысячы стракоз сабраліся тут з усіх канцоў зямлі.
2. Цягнік выйшаў ужо нават з прыгарадоў    Оршы і імчаў зараз між палёў і лугоў.
3. Кажуць гэта вясна бразгае срэбранымі ключамі, адмыкаючы дзверы цёплым вятрам.
4. А я прызнаюся ўзрос над гэтаю ракой .
5. Без песень свайго народа нямее нават прырода.

А24. Адзначце складаназлучаныя сказы, паміж часткамі якіх трэба паставіць коску:

1. Дабро мы можам ацаніць самі а зло часцей за ўсё ацэньваюць на нашым громкім вопыце другія.
2. Над вымытымі вадой палямі засінела чыстае неба і зазіхацела яркае жнівеньскае сонца.
3. Пад напорам буры рыпелі кроквы і глуха стагналі сцены.
4. І спынілі гамонку лясы пад празрыстым святлом месяцовым і аселі крупінкі расы на кустах і на травах мядовых.
5. Высока ў сінім бязвоблачным небе плыве яркае сонца, шчодра лье на зямлю сваю цеплыню і святло а ўлагоджаная і сагрэтая яго ласкай зямля адказвае хмельным буяннем жыцця.

А25. Адзначце складаназалежныя сказы, у якіх правільна пастаўлены знакі прыпынку:

1. Тое,што ў яснае лета пазвоньвала зелёнымі званочкамі на тонкіх галінках дрэў разлеглася цяпер пульхным стракатым дываном на зямлі.
2. Каб расказалі ўсё магілы, слёз не хапіла б на зямлі.
3. Еш, пакуль рот свеж.
4. У памяці засталася хвіліна, калі зусім адступіла вузкая цёмная рыска зямлі, і перад вачыма адкрыўся бязмежны вадзяны прастор.
5. Калі ёсць каханне, трэба каб была і сям’я.

А26. Адзначце бяззлучнікавыя сказы,у якіх на месцы пропуску трэба паставіць двукроп’е :

1. Вер часу_глупства мудрых не скасіла, са сцежкі яснай зайздрасць не звяла.
2. Адны трымаюць нос высока_другія ў дол спускаюць вока.
3. Пакідае праўда кут_крыўда тут як тут.
4. Не наракаю на люстэрка_у ім , на жаль, адбітак мой.
5. І памятай заўсёды_толькі ў смерці ёсць права ўсё спакойна рассудзіць.

А27. Адзначце складаныя сказы з рознымі відамі сувязі, у якіх ёсць злучальная і бяззлучнікавая сувязь:

1. Тут шныраюць тхары , гарнастаі, шкалдыбаюць  зайцы, крадуцца лісы, тут поўна ўсялякага дробнага звера, і нават часам трапляе ў рэчышча разважны воўк.
2. Над возерам перакінула сваё каляровае карамысла  радуга, але вясёлы, бліскуч ы грыбны дожджык усё яшчэ ішоў.
3. Млелі пяшчотныя, цудоўныя пахі, - гэтыя поўнілі сад, вуліцу; уся зямля, здавалася,была поўная квецені, пахаў.
4. Прайшло больш за месяц , як адгучаў апошні шаст касы,а на дварэ стаяў толькі пачатак жніўня, цёплага і лагоднага, як усе гэта лета.
5. Аж дзіва было: вакол снег, лёд, а вада дыхае ўжо цёплаю парою.

А28.Вызначце знак / знакі прыпынку, які (якія) трэба паставіць у сказе з простай мовай на месцы пропуску. Адзначце правільны сказ:

 “Якое шчасце, - сказаў Іван _ калі ёсць сын, калі ён з табой.”

1. коска;
2. працяжнік ;
3. двукроп’е ;
4. коска і працяжнік;
5. двукроп’е і працяжнік.

Тэкст да заданняў А29,А30, В1-В6

(1)Мова  Скарыны і Буднага, мова  Багдановіча і Купалы,Багушэвіча і Коласа,мова соцень геніяў,што яшчэ прыйдуць .(2)Мова інтэлігентаў  беларускіх ,імя якіх -легіён.(3)Мова настаўнікаў і паэтаў ,вучоных і кампазітараў ,але перш за ўсё мова дзесяці мільёнаў людзей па ўсім свеце –ад Уругвая да Далёкага Усходу і, галоўнае , на нашай беларускай зямлі .

(4)Мова першай матчынай калыханкі і апошняга “бывай”,мова старадаўніх архіваў і новых  на школ на Палессі ,мова пажаўцелых статутаў і мова кахання (5)Мова плытагонаў , сялян, акадэмікаў і шахцёраў на саляных капальнях (6)Мова, якая можа ўсё , можа сказаць словы невыказнай  пяшчоты і можа  ўдарыць так ,што не ўстанеш.  (7)Гнуткі ,пявучы,адвечна новы інструмент , без якога нельга ўявіць сабе сваё жыццё,як без хлеба ,без якога радасць не ў радасці ,каханне не ў каханне,бяседа не ў бяседу ,сяброўства не ў сяброўства і  нянавісць не ў нянавісць.

А29. Адзначце правільнае сцверджанне  ў дачыненні да тэксту :

1. тэкст гутарковага стылю ;
2.  тэкст афіцыйнага стылю;
3. тэкст мастацкага стылю;
4. тэкст навуковага стылю;
5. тэкст публіцыстачнага стылю;

 А30. Адзначце правільнае сцверджанне ў дачыненні да слова ,вылучанага ў 7-м сказе:

1. утворана немарфалагічным спосабам ;
2. утворана прыставачным спосабам;
3. утворана суфіксальным спосабам;
4. утворана бяссуфіксным спосабам;
5. утворана прыставачна-суфіксальным спосабам.

                  Частка В

В1.  Вызначце сродак сувязі паміж 5 і 6-м сказамі тэксту .Сродак сувязі запішыце ў той форме ,у якой ён пададзены ў  сказе.

В2.  Знайдзіце ў 4-м сказе тэксту слова, у якім спалучэнне двух зычных гукаў  вымаўляецца як адзін падоўжаны шыпячы. Запішыце слова ў той форме ,у якой яно пададзена ў тэксце.

В3.  Знайдзіце ў 5-м сказе тэксту назоўнік ,які ў форме назоўнага склону множнага ліку будзе мець канчатак –е. Запішыце слова ў той фоме ,у якой падазена  ў тэксце .

В4.  Ад асновы дзеяслова ,падкрэсленага ў 6-м сказе ,утварыце дзеепрыслоўе.Дзеепрыслоўе запішыце.

В5. У сказах тэксту 4-7 знайдзіце слова,якое мае значэнне ‘такі ,што цяжка перадаць словамі ‘.

Слова запішыце ў пачатковай форме .

В6.  У 6-м сказе знайдзіце адносны займеннік. Займеннік запішыце ў той форме , у якой ён пададзены ў тэксце.

В7. Знайдзіце ў прапанаваным сказе слова,пры   ўжыванні якога парушана арфаграфічная норма . Запішыце  гэтае слова правільна .

А цемра стала такая ,калі знІк мес яц,што ,адыйдзі далей ад вогнішча, і не пабачыш пальца на руцэ.

В8. Устанавіце  адпаведнасць паміж фразеалагізмамі і іх значэннем . Адказ запішыце ў выглядзе спалучэння літар і лічбаў ,захоўваючы алфавітную паслядоўнасць літар левага слупк а. Напрыклад :А5Б3В1Г4.

         В9. Устанавіце адпаведнасць паміж вылучанымі ў сказах словамі і іх часцінамоўнай

         прыналежнасцю . Адказ запішыце ў выглядзе спалучэння літар і лічбаў, захоўваючы

         алфавітную паслядоўнасць літар левага слупка. Напрыклад: А5Б3В1Г4.

         В10. Устанавіце адпаведнасць  паміж сказамі і іх відам. Адказ  запішыце ў выглядзе спалучэння літар і лічбаў, захоўваючы  алфавітную паслядоўнасць літар  левага слупка. Напрыклад: А5Б3В1Г4.